به نقل از «ایران اکونومیست»

سپهر دانش یک ساله شد

تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۶۹۸۲۸

شانزده آذر سال گذشته  اداره اخبار علمی و دانشگاهی ایسنا به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های رسانه‌ای علمی کشور تصمیم گرفت با راه‌اندازی مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش»، گام دیگری را در جهت ترویج و عمومی‌سازی علم و توجه به نیازهای جدید مخاطبان بردارد و در قالبی جدیدتر، روایتگر چالش‌ها، مشکلات، دغدغه‌ها، تلاش‌ها، دستاوردها و موفقیت‌های دانشجویان، اساتید و جامعه علمی کشور باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایران اکونومیست، زمان خیلی سریع‌تر از چیزی که تصورش را می‌کردیم، سپری شد و دوباره تقویم به آذرماه رسید؛ ماهی که با دو رویداد مهم یعنی ۱۶ آذر، «روز دانشجو» و ۲۵ آذر، «روز پژوهش» پیوند خورده است.

با توجه به اهمیت این دو رویداد و ضروت توجه بیشتر به مشکلات، دغدغه‌ها و چالش‌ها، در کنار انعکاس مناسب تلاش‌ها، دستاوردها و موفقیت‌های دانشجویان، اساتید و پژوهشگران ایرانی داخل و خارج از کشور، سال گذشته در همین ایام، مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش» به عنوان یکی از سرویس‌های خبری جدید اداره علمی و دانشگاهی ایران اکونومیست متولد شد.

در این میان تلاش کردیم با بهره‌مندی از ابزارهای چند رسانه‌ای از جمله ویدئوهای کوتاه، گزارش تصویری، اینفوگرافیک، پادکست، شیوه متفاوت‌تری را برای انعکاس خبرهای علمی در پیش بگیریم.

در یک سالگی مجله «سپهر دانش» تصمیم گرفتیم نگاه کوتاهی به کارنامه مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی ایران اکونومیست در این مدت داشته باشیم.

یکی از بخش‌های بسیار پرمخاطب مجله سپهر دانش، گفت‌وگوهای تفصیلی در بخش "چهره‌ها" است. در این بخش، با برجسته‌ترین و نامدارترین دانشمندان کشور در حوزه‌های مختلف علم گفت‌وگو کردیم.

در طول یک سال گذشته، میزبان یا به نوعی میهمان چهره‌های علمی برجسته کشور بودیم. نخستین گفت‌وگو در این بخش را با پروفسور "داریوش فرهود"، بنیانگذار، مدیر و استاد پیشکسوت گروه ژنتیک انسانی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و پدر علم ژنتیک ایران آغاز کردیم و در مورد محورهای مختلفی از جمله اصول زندگی موفق و تفاوت‌های دانشجویان امروز با دانشجویان سال‌های قبل؛ بحث میهن‌پرستی و عشق به کشور؛ فرار مغزها، مباحث ژنتیک و فناوری‌های جدید این حوزه صحبت کردیم.

برای انجام دومین گفت‌وگو نیز راهی شهر زیبا و تاریخی زنجان شدیم تا پای صحبت‌های پروفسور "یوسف ثبوتی"، فیزیکدان و منجم سرشناس ایرانی، بنیان‌گذار دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و مؤسس رصدخانه ابوریحان بیرونی در دانشگاه شیراز بنشینیم. از شرایط دانشجویان دیروز و امروز گفتیم؛ از تفاوت بین عیب‌جویی و انتقاد سازنده و علت آزردگی جوانان و علت مهاجرت آنها شنیدیم و درخصوص وضعیت رصدخانه‌های کشور از جمله «رصدخانه ملی ایران» گفت‌وگو کردیم.

سومین گفت‌وگو در این بخش را با پروفسور "مهدی گلشنی"، فیزیکدان برجسته، استاد ممتاز و بنیان‌گذار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، چهره ماندگار فیزیک و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران پی گرفتیم. از تفاوت میان دانشگاه‎‌های دیروز و امروز گفتیم و شنیدیم؛ درخصوص تلاش‌ها برای جدایی فلسفه و علم صحبت شد و موضوع مُهاجر فِرستی" یا فرار دِهی مغزها در دانشگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفت.

پروفسور "مجتبی شمسی‌پور"، استاد ممتاز دانشگاه رازی کرمانشاه، رئیس انجمن شیمی ایران، چهره ماندگار شیمی، عضو وابسته گروه علوم پایه فرهنگستان علوم، برنده جایزه شیمی سال ۲۰۰۶ آیسسکو، چهارمین دانشمند و چهره‌ علمی برجسته کشور بود که با وی نیز به گفت‌وگو نشستیم. از کاسب‌کاری کلاس‌های کنکور و حُقه‌بازی‌های برخی از آنها گفتیم؛ درباره ضرورت اصلاح کنکور صحبت کردیم و مشکلات جدی علوم پایه در سطح مدارس و دانشگاه‌ها را یادآور شدیم.

در پنجمین گفت‌وگو در این بخش، نیز در دانشگاه صنعتی امیرکبیر با پروفسور "محمدرضا اسلامی"، چهره ماندگار مکانیک، عضو پیوسته فرهنگستان علوم، استاد برتر انجمن مهندسان مکانیک ایران، دارنده مدال طلای آلبرت اینشتین یونسکو (۲۰۰۸)، یکی از برترین و شناخته‌شده‌ترین چهره‌های مهندسی مکانیک جهان و یکی از پژوهشگران "ناسا" در پروژه شاتل فضایی هم‌صحبت شدیم. از تفاوت بین جهان اول و جهان سوم صحبت کردیم؛ در این باره گفت‌وگو کردیم که دانشجویان باهوش، با شرف و زحمت‌کشی در کشور داریم و این جوانان، استعدادهای ملی هستند که خداوند به ایران عطا کرده است.

در کنار معرفی برترین دانشمندان و چهره‌های علمی کشور در بخش "چهره‌ها"، تلاش کردیم با اختصاص بخش ویژه‌ای به نام "با نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور"، زمینه آشنایی عموم مردم، به ویژه جوانان را با تلاش‌های این گروه از نخبگان ایرانی فراهم کنیم.

از پروفسور "مریم میرزاخانی"، ریاضیدان و دانشمند نابغه ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد، نخستین زن برنده مدال فیلدز، جایزه ساتر از سوی انجمن ریاضی و جایزه تحقیقاتی کِلی آمریکا گفتیم.

دستاوردهای قابل توجه دکتر "سید آهنگ کوثر"، پژوهشگر مطرح کشور در حوزه آب و پدر آبخوان‌داری ایران را مرور کردیم.

فعالیت‌های زوج جوان ایرانی، دکتر "کامک عبادی" و همسرش مهندس "آرام حمیدی" در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا را بررسی کردیم. 

نگاهی به پروژه نجات آب به سبک زندگی در مریخِ مهندس "مهرداد محجوبی"، نخبه ایرانی و فارغ‌التحصیل رشته طراحی صنعتی از دانشگاه لوند سوئد انداختیم.

در گزارش جراحان پنجه‌ طلایی مغز و اعصاب ایران، دستاوردهای دانشمندان ایرانی در این حوزه، از "پروفسور یحیی عدل" و "پروفسور نصرت‌الله عاملی" تا "پروفسور ابراهیم سمیعی"، همینطور چهره نام‌آشنای جراحی مغز و اعصاب ایران و جهان، "پروفسور مجید سمیعی" و شاگردانش، "دکتر امیر سمیعی" و "دکتر سهیلا سامی" را بررسی کردیم.

شاید برخی از مخاطبان ایران اکونومیست، زمان یا حوصله کافی برای خواندن گزارش‌ها و خبرهای طولانی نداشته باشند. برای پاسخگویی به نیاز این دسته از مخاطبان، تلاش کردیم با تقویت بخش چند رسانه‌ای، خلاصه‌ای از گفت‌وگو با چهره‌ها را در قالب ویدئوهای کوتاه در اختیار مخاطبان قرار دهیم؛ چهره‌های علمی کشور را در قاب‌های اینفوگرافیک‌های مختصر و گویا، به جامعه معرفی کنیم؛ ویدئوهای جذابی از گزارش‌های علمی و مرتبط با مسائل روز را با نریشن‌های کوتاه و شنیدنی، به مخاطبان ایران اکونومیست ارائه کنیم.

"پادکست صدای دانشگاه" بخش دیگری از مجله سپهر دانش را به خود اختصاص داده است که تریبونی برای رساندن صدای دانشجویان به گوش مسئولان است. این بخش در بازدیدی که دکتر زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (۳۱ مرداد ۱۴۰۱) از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایران اکونومیست) داشت، با استقبال مواجه شد و وزیر علوم تأکید کرد که از مطالب مطرح‌شده توسط دانشجویان در پادکست‌های صدای دانشگاه استفاده خواهد شد.

در بخش پادکست صدای دانشگاه، موضوع‌های مختلفی از جمله دانشجویان از دغدغه‌های روزهای کرونایی می‌گویند؛ کوچ دوباره به دانشگاه؛ در پیچ و خم نگارش رساله و پایان‌نامه؛ سربه‌هواییِ رشته نجوم در ایران؛ دشواری‌های دنیای مادران دانشجو؛ چرخش چرخ رشته‌های مهندسی؛ چالش جذابیت در برنامه‌های علمی تلویزیون؛ فکری به حال و اوضاع ناخوش علوم پایه کنیم؛ اوقات فراغت دانشجویان زیر سایه کرونا و گرانی؛ کار دانشجویی؛ انتخاب یا ضرورت؟ با روایت خود دانشجویان بررسی شد.

در بخش گزارش‌های دانشگاهی هم تلاش کردیم دغدغه‌ها و مشکلات روز دانشجویان رشته‌های مختلف و مسائلی که جامعه دانشگاهی کشور در حوزه‌های مختلف با آنها روبرو هستند را مورد بررسی قرار دهیم: ترکش‌های کرونا بر پیکره آموزش عالی کشور؛ تندبادهایی که چراغ حیات استارت‌آپ‌ها را خاموش می‌کنند؛ آشوب در پژوهش؛ دانشگاه‌ها چطور میدان را به کافه‌ها واگذار کردند؟؛ پیدا و پنهان‌ جامعه پزشکی در چند روایت؛ مهندسی‌تر شدن رشته‌های مهندسی؛ رازی که "شریف" را از سایر دانشگاه‌ها متمایز می‌کند؛ چرا حال رشته‌های علوم پایه در ایران خوب نیست؟؛ چهره واقعی اوقات فراغت دانشجویان در ایام کرونا؛ شاغل بودن یا نبودن دانشجو؛ مسئله این است؟؛ تالار قندریز؛ روایتی از یک حرکت جسورانه دانشجویی در حوزه هنر.

با هدف معرفی دستاوردها و حمایت از تلاش‌های پژوهشگران جوان کشور، در مجله سپهر دانش بخش ویژه‌ای را به استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص دادیم و با جوانان فعال این شرکت‌ها گفت‌وگو کردیم.

در گزارش "استارت‌آپ به روایت یک استارت‌آپی" با فعال استارت‌آپی و مؤسس «بسازیم» هم‌صحبت شدیم و از دغدغه‌های شکل‌گیری و ادامه کار یک استارت‌آپ شنیدیم.

در گزارش "فرشی که به سلیقه شما طراحی و بافته می‌شود"، فعال استارت‌آپی و مؤسس شرکت «نگاره‌خانه فردا» و اپلیکیشن «ایزاین» از مشکلات و چالش‌های کار در این حوزه گفت‌وگو کردیم.

در گفت‌وگو با اعضای جوان استارت‌آپ استارت‌آپ «پریفما» و گزارش "مثل آرنولد عینک متناسب با چهره‌تان را انتخاب کنید"  ورود به حوزه استفاده از واقعیت افزوده (AR) را بررسی کردیم.

در گزارش "مهاجرت معکوس؛ نخبگانی که عطای غرب را به لقایش می‌بخشند"، گروهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه "صنعتی دلفت" هلند، تصمیم گرفتند با بازگشت به کشور و تأسیس شرکت دانش‌بنیان «فراپایش امین»، یکی از نیازهای مهم کشور (زنجیره سرد) را تأمین کنند.

در گفت‌وگو با مسئولان شرکت دانش‌بنیان «ایده‌کاران سه‌بعدی شریف» تولیدکننده چاپگر زیستی به عنوان طراح و سازنده نخستین چاپگر زیستی نیوماتیکی در ایران، دغدغه‌ها و مشکلات آنها را بررسی کردیم.

در گزارش "گریبان ایران در دست کم‌آبی/ کاسبان هرج و مرج آب مانع حل مشکلات هستند"، پای دردل مسئولان شرکت دانش‌بنیان «رهروان سپهر اندیشه» نشستیم و درخصوص حل مشکلات آبی کشور صحبت کردیم.

در گفت‌وگو با شرکت دانش‌بنیان «هوش‌افزار راهبر آریامن» و گزارش "دیگر نگران خطای دوربین‌های راهنمایی و رانندگی نباشید"، با دستاورد پژوهشگران جوان کشور درخصوص ساخت ربات برای دوربین‌های ترافیکی شهری و جاده‌ای آشنا شدیم.

در مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش» تنها به حوزه علم و فناوری کشور بسنده نکردیم. در این بخش تلاش کردیم گزارش‌هایی را مرتبط با رویدادهای روز جهان در حوزه علم و فناوری تهیه و به مخاطبان ایران اکونومیست ارائه کنیم.

با توجه به شرایط همه‌گیری کووید 19 در سراسر جهان، در گزارش بازگشت به دانشگاه، مسئله این است و ویدئو طوفان کووید-۱۹ و دگرگونی روند آموزش در دنیا، روند بازگشت و حضور دانشجویان در دانشگاه‌های مطرح جهان را بررسی کردیم.

در گزارش مردم جهان در انتظار چهره جدید جهان هستی و ویدئو «جیمز وب»، دریچه تازه به سوی تاریخ کیهانی جزئیات کاملی را از آغاز مأموریت تلسکوپ فوق پیشرفته "جیمز وب"ارائه کردیم.

گزارش دگردیسی در فناوری و ویدئو نمایش جذاب زندگی آینده، در نمایشگاه لاس‌وگاس نیز جزئیات متنوع و جذابی را از نمایشگاه الکترونیک مصرفی (CES 2022) را برای مخاطبان فراهم کرد.

در ایام برگزاری نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی با گزارش از ربات‌های مأمور گشت تا لَمس تکه‌ای از ماه در اکسپو، تلاش کردیم جدیدترین فناوری‌های به‌کار گرفته شده در این رویداد را به مخاطبان معرفی کنیم.

نگاهی به کارتون‌های علمی قدیمی تلویزیون انداختیم تا شکل و شیوه روایت مباحث علمی برای کودکان و نوجوانان از دیروز تا امروز را بررسی کنیم.

همزمان با درگذشت "ونجلیس"، یکی از برترین آهنگسازان تاریخ، در گزارش ونجلیس؛ مردی که صدای فضا بود، از تلفیق علم و موسیقی گفتیم.

برای بررسی آنچه در موزه‌های علمی جهان می‌گذرد، گزارش از تجربه پوشیدن لباس فضایی تا قدم زدن با دایناسورها در موزه‌های علوم و ویدئو سفر جذاب در دنیای علم، به لطف موزه‌های علوم را تهیه و در اختیار مخاطبان ایران اکونومیست قرار دادیم.

در گام بعدی تلاش کردیم مطالب جدیدی را به مجله سپهر دانش اضافه کنیم و با این هدف، بخش ویژه‌ای را به دانستنی‌های علم تحت عنوان شکستن گردوی دانش با نیروی میخواهم بدانم اختصاص دادیم.

در نخستین گزارش، سفری به دل ژَرف‌ترین گودال زمین داشتیم و با ویدئو دنیای عجایب و ناشناخته‌ها در گودال ماریانا، به دنبال رمزگشایی از ناشناخته‌ها در اعماق تاریک اقیانوس بودیم.

در گزارش امکان‌پذیر شدن حضور سریع در هر نقطه از جهان با دو فناوری "هولوپورتیشن" و "تله‌پورتیشن" آشنا شدیم.

مسیر پر فراز و نشیب تلفن‌های همراه از دیرباز تا به امروز را طی کرده و با جهانِ بدون مرز تلفن‌های هوشمند آشنا شدیم.

بخش دیگری که در حوزه خبرهای بین‌الملل در نظر گرفته‌ایم، معرفی برترین مراکز و موسسه‌های پژوهشی جهان است. این بخش را با گزارش "جامعه فرانهوفر" پدرخوانده‌ فناوری جهان و ویدئو گل سرسبد پژوهش در آلمان آغاز کردیم.

در ادامه، جامعه "ماکس پلانک"، خانه‌ای برای نوبلیست‌ها به عنوان موفق‌ترین نهاد پژوهشی آلمان در حوزه علوم پایه را با ویدئو کشف اسرار جهان از مسیر علوم پایه معرفی کردیم.

از آلمان راهی هلند شدیم تا با ب مؤسسه آی‌اچ‌ای دلفت (IHE Delft) به عنوان بزرگترین مرکز بین‌المللی تحصیلات تکمیلی در حوزه آب آشنا شده و کشور پرچمدار کنترل سیل در جهان را بشناسیم.

در گزارش یونیورسیتاس ۲۱؛‌ از رویش رقابت‌های دانشجویی تا نظام رتبه‎‌بندی آموزش عالی نیز این شبکه بین‌المللی تشکیل‌شده از ۲۸ دانشگاه از ۲۰ کشور مختلف جهان و ایده‌ها و اقدام‌های خلاقانه آنها را مورد بررسی قرار دادیم.

در ادامه مسیر تلاش می‌کنیم با توجه با ذائقه و خواست مخاطبان ایران اکونومیست، بخش‌های جدید و متنوعی را به مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش» اضافه کنیم و برای تحقق این هدف، پیام‌ها و نظرات شما قطعاً بسیار مؤثر خواهد بود.

 

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: مجله صوتی و تصویری سپهر دانش ، مجله علمی و دانشگاهی سپهر دانش ، سپهر دانش ، مجله سپهر دانش ، دانشجو

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: سپهر دانش دانشجو مخاطبان ایران اکونومیست شرکت دانش بنیان بررسی کردیم گفت وگو کردیم تلاش کردیم دانشگاه ها صحبت کردیم گفت وگو استارت آپ علمی کشور علوم پایه دغدغه ها گزارش ها تلاش ها چهره ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۶۹۸۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خودکشی پزشکان بهانه بیماران! /تیترخوانی به جای نگاه علمی! /نوبت «وعده صادق» اقتصادی

 

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که وضعیت نامناسب موجودی آب در سد‌های ۳ استان صنعتی، تحرکات تازه در قاهره برای برقراری آتش بس در غزه، معطلی ۱۴ ماهه لایحه امنیت شغلی کارگران و انتقاد رئیس قوه قضائیه از صدور برخی احکام در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:

تیترخوانی به جای نگاه علمی!

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود با عنوان تیترخوانی به جای نگاه علمی! نوشت: یکی از عوارض منفی سرگرم شدن مسئولین دولتی و حکومتی به امور حاشیه‌ای و فعالیت‌های سیاسی جناحی و حزبی بدون تابلو اینست که به گزارش‌ها، مقالات، مصاحبه‌ها و حتی خبر‌های مراکز تحقیقاتی، رسانه‌ای و آماری توجه کافی نمی‌کنند و به تیترخوانی اکتفا و براساس همان چیزی که در تیتر‌ها می‌بینند قضاوت می‌کنند و تصمیم می‌گیرند و عکس‌العمل نشان می‌دهند. نتیجه این می‌شود که هرگز هیچ مشکلی حل نمی‌شود و ابهامات و یا حتی سوء‌تفاهم‌ها باقی می‌مانند.
نمونه روشنی که اخیراً اتفاق افتاد، موردی است که مرکز پژوهش‌های مجلس تحت عنوان «باز هم تیترخوانی به جای نگاه علمی به یک گزارش» از آن خبر داده است. مرکز پژوهش‌های مجلس، در توضیح مطلبی درخصوص اظهارنظر‌ها نسبت به گزارش گردشگری این مرکز اعلام کرد این گزارش مربوط به فاصله زمانی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ و با لحاظ کردن شرایط کرونائی و مرتبط به عملکرد دولت‌های قبل و غیرمرتبط با عملکرد دولت فعلی بوده است.

جالب است که مسئولین مرتبط با موضوع بدون اینکه به جزئیات گزارش توجه کنند تا بفهمند که این گزارش درصدد ایراد وارد کردن به عملکرد آنان و دولت فعلی نیست در برابر آن موضع گرفتند درحالی که اگر متوجه محتوای گزارش می‌شدند از آن استقبال می‌کردند. همین واکنش باعث شد مرکز پژوهش‌ها در توضیح اقدام خود به مسئولین مربوطه گوشزد کند «حداقل انتظار می‌رفت مسئولان دولت قبل به این مساله واکنش نشان می‌دادند نه مسئولان دولت فعلی».

این واقعه نشان می‌دهد موضعگیری براساس تیترخوانی جای نگاه علمی را گرفته و در بالاترین سطوح کارگزاری و حکمرانی کشور توجهی به محتوای گزارش‌های تحقیقی صورت نمی‌گیرد. این وضعیت در زمینه‌های دیگر به ویژه اخبار، مصاحبه‌ها، اظهارنظر‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای نیز وجود دارد و افرادی که در بخش‌های روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دستگاه‌های دولتی و حکومتی فعالیت می‌کنند، موضعگیری منفی را بر بررسی علمی و تلاش برای تصحیح عملکرد‌ها و تبدیل کردن نقاط قوت به نقاط ضعف ترجیح می‌دهند. این نوع برخورد با تحقیقات، آمارها، گزارش‌ها و اظهارنظر‌های مراکز علمی، رسانه‌ها و صاحبنظران قطعاً به زیان دولت و کشور است، زیرا به جای رفع نواقص به استمرار عملکرد‌های منفی دامن زده می‌شود و اوضاع هرگز به طرف بهبود یافتن به پیش نمی‌رود.

اوج این رفتار غیرعلمی را می‌توان در پاسخ دادن دستگاه‌های دولتی به انتقاد‌های نمایندگان مجلس از عملکرد مسئولین اجرائی مشاهده کرد. طبق اصل ۸۴ قانون اساسی نمایندگان حق دارند در تمام امور کشور اظهارنظر کنند. علاوه بر این، حق تحقیق و تفحص هم دارند. اصل ۷۶ قانون اساسی می‌گوید: «مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.» و اصل ۸۶ می‌گوید: «هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهارنظر نماید.» در تمام چهار دهه گذشته این دو اصل اجرا شدند و نمایندگان مجلس درباره مسائل مختلف اظهارنظر کردند و معمولاً به نظرات آنان توجه نیز شد هرچند در مواردی بعضی دستگاه‌ها اِعمال این حق قانونی توسط نمایندگان را تاب نیاوردند و آن‌ها را تعقیب و یا از حقوقشان محرومشان کردند. متاسفانه این برخورد غیرقانونی در سال‌های اخیر تشدید و جوابیه دادن‌های پیاپی به سخنان میان دستور نمایندگان مجلس به یک رویه تبدیل شده است بطوری که وقتی روزنامه‌ها اقدام به انتشار اخبار مجلس می‌کنند در مواردی که خوشایند دولتمردان نیست بلافاصله جوابیه صادر می‌کنند و حتی روزنامه‌های منتشرکننده سخنان نمایندگان مجلس نیز به سیاه‌نمائی متهم می‌شوند!

کار دولتیان به معنای اینست که اولاً نمایندگان مجلس از حق قانونی خود که قانون اساسی به آن‌ها داده استفاده نکند و ثانیاً روزنامه‌ها دچار خودسانسوری شوند و از چاپ انتقاد‌ها خودداری نمایند. روشن است که چنی توقعی با حقوق ملت و مصالح کشور در تضاد است و روزنامه‌نگار اگر این شغل را برای خدمت به مردم برگزیده باشد هرگز تسلیم چنین خواسته خلاف شرافت روزنامه‌نگاری نخواهد شد.
راه حل این مشکل، استمرار جدال نیست. دولتمردان باید کسانی را به مسئولیت‌های مرتبط با مجلس و اطلاع‌رسانی دولتی بگمارند که به اخبار و گزارش‌ها نگاه علمی داشته باشند. چنین افرادی می‌توانند از طریق تعامل قانونی با رسانه‌ها و انتقادکنندگان راه را برای تفاهم هموار کنند و با بهره‌گیری از انتقاد‌ها به تبدیل شدن نقاط ضعف دولت‌ها به نقاط قوت کمک نمایند.

خودکشی پزشکان بهانه بیماران!

غلامرضا صادقیان طی یادداشتی در شماره امروز جوان با عنوان خودکشی پزشکان بهانه بیماران! نوشت: «خودکشی پزشکان» گزاره‌ای شده است که گاهی از آن برای هدفی غیرانسانی بهره می‌گیرند. در توضیح این ادعا می‌گویم که خودکشی پزشکان با خودکشی مهندسان یا با هر یک از مشاغل دیگر، یکسان است، هرچند همگی تلخ و نپذیرفتنی است، و خودکشی پزشکان لزوماً فاجعه‌بارتر از خودکشی دیگران نیست. ممکن است ادعا شود خودکشی در دو استان مشخص که بالاترین نرخ خودکشی را دارند، با خودکشی پزشک تحصیلکرده که کشور برای او هزینه میلیاردی کرده و به او به‌شدت نیازمند است، قابل‌قیاس نیست. این حرف نیز اگرچه غیرانسانی است، اما به‌شرط پذیرش فرض آن، پزشکان تنها صنف تحصیلکرده‌ای نیستند که خودکشی می‌کنند، بسا موارد خودکشی دیگر در میان اقشار تحصیلکرده غیرپزشک دیده می‌شود. مضافاً این ادعا که «خودکشی پزشکان زیاد شده است» باید با عدد و رقم مشخص شود، نه با آنچه برخی فعالان اصلاح‌طلب هربار ادعا می‌کنند و نه با هیاهوی مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی که صراحتاً با نتیجه‌گیری انتهای سخن خود نشان داده است از این هیاهو که هیچ مرجع رسمی آن را تأیید نکرده و آماری مقایسه‌ای از آن در دست نیست، دنبال چیز دیگری است! این شخص به یک رسانه اصلاح‌طلب گفته است: «سرعت خودکشی در میان پزشکان و رزیدنت‌ها صعودی شده و احتمال دارد که به‌زودی نرخ خودکشی پزشکان در ایران از سایر کشور‌ها پیشی بگیرد. مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار روی خودکشی پزشکان، سختی‌کار، برخورد‌های خشن بیمار و خانواده بیمار و محیط پادگانی بیمارستان‌ها است. رزیدنت‌ها گاهی ۷۲ساعت نمی‌توانند بخوابند. از رزیدنت بیگاری می‌کشند و او هم هیچ راه فراری ندارد. ارتباط میان مردم و پزشکان نامناسب شده، هزینه‌های درمان بالا رفته است و بیمه‌ها هزینه را نمی‌پردازند و بیمار و پزشک رودرروی هم قرار می‌گیرند.»

این فاجعه‌ای بدتر از خودکشی است که برخی جملات را ردیف کنیم تا نتیجه بگیریم که مسئله خودکشی، به سختی‌کار و بحث مالی و دستمزد‌ها بازمی‌گردد؛ و سپس زمینه‌ای فراهم کنیم برای افزایش تعرفه‌ها و کاستن از آنچه «سختی کار» پزشکان می‌نامند. در این میان اتهام دیگری هم بزنیم که «مردم برخورد خشن با پزشک دارند»! واقعیتی که در جامعه شدیداً خلاف آن دیده می‌شود و هیچ صنفی محترم‌تر از پزشکان نیستند با آنکه برخورد برخی از آنان با بیمار، خشک و بی‌روح است. وارونه‌سازی واقعیت، کمکی به پزشکان نمی‌کند. باید یک نهاد نظارتی از چنین افرادی بخواهد آمار خود را در مقایسه با دیگر اقشار و مقایسه با کل و با بقیه کشور‌ها دقیق و مستند عرضه کنند. چیزی در دست ندارند، جز هیاهو و تولید محتوا برای کسی که از خودکشی پزشکان می‌رسد به تقبیح عنبر نسا!

وضعیت جامعه پزشکی ما نشان می‌دهد آنان نیز مانند صنوف دیگر، یک کلیت و اکثریت خوب و بلکه به نسبت دیگر صنوف، اکثریت مطلق خوب‌تری دارند. ولی یک پزشک بد نسبت به یک کارگر بد، صدای بدبودنش همه‌جا را پر می‌کند. اگر جامعه پزشکی نیز در تهذیب اخلاق کوشا نباشد، مانند بقیه، همان سرنوشت شوم بی‌اخلاقی را پیدا می‌کند و اینجا فریاد واپزشکا! واپزشکا! شعاری بیش نیست. 

در نیمه دوم دهه ۷۰، دو انترن جوان در بحبوحه گلدکوئست به کیهان آمدند، با وضعیتی پریشان و نگران! حرف‌شان دقیقاً این بود: «حالا که کسانی با گلدکوئست یک‌شبه میلیونر می‌شوند، چه انگیزه‌ای برای درس‌خواندن ما باقی می‌ماند»! مشخص است که این عبارات بی‌نیاز از هرگونه توضیح اضافی است. در همان سال‌ها یک شبکه مافیایی در وزارت بهداشت، ماجرای تقلب در آزمون دستیاری را بین سال‌های ۷۷ تا ۸۲ رقم زد. من در کیهان افشاگر این فساد بودم. پزشکانی که ۶۰ میلیون تومان پول آن زمان معادل ۳۰ میلیاردتومان پول اکنون را برای خرید کلید تقلب پرداختند و هرگز از دستیاری و بعد تخصص حذف نشدند و پروانه‌ای هم باطل نشد. این هم نمونه‌ای از نفوذ بی‌اخلاقی و فساد در هر صنفی است و اینجا صنف پزشک. هرچند همان زمان در کیهان نوشتم که بحث‌هایی از نفوذ سیاسی برای هدایت عده‌ای خاص به دوره تخصص پزشکی مطرح است. باز در همان حدود دو موضوع ورود خون‌های آلوده از فرانسه و خرید یک دستگاه پالایش خون آلوده را در کیهان افشا کردم که برای آن با شکایت وزارت بهداشت دولت اصلاحات ۱۱ بار به دادگاه رفتم، اما در نهایت بیماران هموفیلی و بازماندگان درگذشتگان، بر اثر آن افشاگری با پیروزی در دادگاه، دولت را مجبور به پرداخت بزرگ‌ترین خسارت تاریخ دولت‌های قبل و بعد از انقلاب به‌عنوان دیه بیماران کردند. میزان تکذیب و انکار وزارت بهداشت درباره این تخلفات نیز برگ زرین دیگری از وضعیت اقلیت فسادپذیر و فسادخوی هر جامعه‌ای دارد- و اینجا پزشکان!
اکنون سوارشدن روی ادعایی دیگر را شاهدیم: افزایش خودکشی پزشکان! اما مسموع نیست. پزشکان هم مشکل و سختی دارند مثل بقیه جامعه. مگر بقیه در حال خور و خواب و خستگی‌درکردن هستند؟! حتی خبر تازه که یک جمع ۲۵ نفری از پزشکان نیز مثل همه کسانی که مشروب تقلبی می‌خورند، مشروب تقلبی خوردند، نشان می‌دهد در شاخص‌های اجتماعی همه مثل هم هستند، یعنی همه‌چیز علی‌السویه است؛ و تعریف یک «تفاوت» با هدف خاص پذیرفتنی نیست.

نوبت «وعده صادق» اقتصادی

 مصطفی منتظر طی یادداشتی در شماره امروز خراسان نوشت: عملیات ترکیبی «وعده صادق» دارای ابعادی گسترده و چندلایه‌ای برای ایران، منطقه و جهان بوده است که متاسفانه مسئولان بخش‌های غیرنظامی به درستی از آن استفاده نمی‌کنند. طوفان الاقصی، اولین حمله به منطقی بود که کشور‌های عربی را وارد جریان عادی‌سازی با اسرائیل می‌کرد و یک ائتلاف عربی-عبری را برای جایگزینی آمریکا در منطقه می‌نشاند. یعنی آمریکا قصد داشت تا برای کم کردن حضور در خاورمیانه و تمرکز در شرق آسیا، قواعدی از یک جریان امنیتی و اقتصادی را پایه بنهد تا ایران و محور مقاومت خودبه‌خود حذف شوند. این منطق با توافق آبراهام شروع و با کریدور آیمک تداوم یافته بود. اما حالا این توافق، بخش بزرگی از معنای امنیتی خود را از دست داده است. مجموعه کشور‌های حاضر در آن با رهبری آمریکا با تمام توان نتوانستند در مقابل صرفا ۱۰۰ موشک بالستیک و ۴۰۰ پهپاد از منطقه کوچک سرزمین‌های اشغالی حفاظت کنند، پس بخش امنیتی در وعده صادق فروریخته است. اما مسئله این است که بخش اقتصادی آن به قوت خود باقی است. آنچه ایران باید انجام دهد، شکل‌دهی به یک پیوست اقتصادی برای وعده صادق در عرصه ایجابی است. یعنی ایران می‌تواند حفظ امنیت کشور‌های حاشیه خلیج فارس را تا حدی تضمین کند و در ازای آن، قرارداد‌های روی زمین و استراتژیکی با آن‌ها ببندد که تحقق آن برای هر دو طرف سودمند و ترک آن هم به شدت مضر است. قرارداد‌هایی که معنای همکاری استراتژیک را درون خود داشته باشد. 
یعنی علاوه بر بازی دوطرفه، متضمن یک معنای بزرگ‌تر در معامله با کشور‌های بزرگ و قدرتمند باشد. نکته این است که اگر از این ظرفیت استفاده نشود، طرف مقابل با اهرم اقتصادی و فشار عمومی به ایران، عملا آورده آن را محو کرده و دوباره دست خود را بالاتر از دست ایران قرار می‌دهد. یعنی آثار امنیتی به وجود آمده هم با تکانه‌های اقتصادی جامعه ایران، نابود خواهد شد. این عملیات می‌تواند در پرونده ایران-آمریکا هم تغییر جدی ایجاد کند. آمریکایی‌ها حالا می‌دانند که بدون خواست ایران، نمی‌توانند حضور خود در خاورمیانه را به سلامت کاهش دهند. پس باید امتیازی در ازای آن بدهند. 
این همان چیزی است که ایران باید آن را تعریف کند و نه اینکه آمریکایی‌ها تعریف کنند و ایران آن را جرح و تعدیل دهد. توافقی که در آن مسئله اصلی «رفع تحریم» نیست بلکه «انتفاع اقتصادی ایران» است؛ و البته تمام مسائل سیاست خارجی ایران و پرونده‌های آن را شامل نمی‌شود بلکه به عنوان بخشی از مسئله اقتصاد ایران مورد توجه واقع‌بینانه قرار می‌گیرد. همان گونه که از تلاش‌های حاج قاسم در بازکردن مسیر زمینی چابهار به سواحل مدیترانه به درستی استفاده نشد، این فرصت تاریخی هم در حال از دست رفتن است. راه‌حل، خروج از چارچوب‌های ذهنی برجام، مذاکره حقوقی برای رفع تحریم، رفع تنش، توافقی برای فروش نفت، اعتماد به همسایه بدون توجه به شرایط جهانی و... است که چندین بار تجربه شده و همگی شکست خورده است.